Mục đích chính của lễ là cầu mong thần linh giúp đỡ cho cộng đồng, dòng họ, cá nhân tránh khỏi những tai ương, gặp nhiều may mắn, tràn đầy sức khỏe và bình an trong cuộc sống.

Già làng khấn trong lễ cúng sức khỏe. Ảnh tư liệu

Trước ngày diễn ra lễ cúng, già làng kêu gọi con cháu thực hiện các công đoạn như: khoanh vùng, dựng hàng rào, làm bàn cúng, dựng cây nêu, chuẩn bị vật tế lễ, giã gạo, nấu cơm... Theo đó, xung quanh khu vực cúng được bao bọc bởi một hàng rào bằng những cây có gai nhọn do dân làng đi chặt ở trong rừng sâu, ở cửa chính sẽ cắm 7 cây chông. Đồng bào M'nông quan niệm rằng chính những cây gai, chông nhọn này sẽ ngăn cản không cho ruồi, muỗi và những con vật gây hại đến sức khỏe con người xâm nhập vào bon làng, để cho dân làng luôn được khỏe mạnh, bình an quanh năm.

Đến ngày lành đã chọn, dân làng tụ họp về xung quanh cây nêu để cúng. Lễ vật cúng gồm: 1 con dê, 1 con vịt, 1 củ nghệ, cơm trắng, 1 dĩa thịt nướng, 1 ché rượu cần,  1 quả bầu khô cắt  đôi và 1 con dao nhỏ… Sau khi các lễ vật được bày sẵn, già làng đến bên các con vật hiến sinh vuốt ve và nhắn nhủ rằng:  "Hôm nay, ta làm lễ cúng sức khỏe cho bon làng. Ta nhờ dê, nhờ vịt cho cái huyết của mình để ta dùng rửa bệnh dịch cho mọi người trong bon làng, để mọi người luôn được khỏe mạnh. Mong dê, mong vịt hãy giúp ta".

Tiếp đó, già làng sẽ cắt tiết các con vật hiến sinh rồi trộn huyết chung với củ nghệ, rượu cần, sau đó bôi lên người con cháu và những người cùng tham gia lễ cúng để trừ xóa chất độc, xua đuổi bệnh dịch, để hết đau ốm, mọi người phục hồi sức khỏe trở lại, người dân làng có cuộc sống khỏe mạnh, bình an.

Vừa bôi huyết, già làng vừa khấn như sau: "Ơ thần linh núi rừng, cây đa khổng lồ. Ơi các thần tốt bụng khác. Hôm nay bon làng chúng tôi tổ chức làm lễ cúng bằng nước rượu cần, kèm theo máu dê, máu vịt và bột củ nghệ. Cầu mong các thần linh giúp đỡ, không cho ruồi, muỗi mang độc phun người, gây đau đớn với người. Xin thần linh lấy chất độc bỏ ra người và đốt phá sớm. Xin thần tốt bụng hãy phù hộ cho bon làng mạnh khỏe đời đời. Làm cái rẫy có lúa đầy kho. Cho bon làng được sống bình an, hạnh phúc. Kính mời các thần linh và các thần tốt bụng khác tới ngồi cùng người làng chúng tôi uống rượu cần ngon, ăn thịt dê, thịt vịt. Cùng nhau đánh chiêng, múa hát. Ơ… Giàng". Sau đó, già làng sẽ trao vòng sức khỏe cho con cháu. Để đáp lại ân tình này, con cháu sẽ chúc cho già làng luôn có thật nhiều sức khỏe để tiếp tục sống cùng con cháu.

Già làng Điểu Marin ở bon Bu Brâng, xã Đắk N'drung (Đắk Song) cho biết: "Trước đây, lễ cúng sức khỏe của người M'nông thường được tổ chức ngay chính trong gia đình, dòng họ. Đây là dịp để cả gia đình ăn mừng cho người già trong gia đình luôn khỏe mạnh, ít bệnh tật, sống thọ hơn".

Chị Thị Nhum ở cùng bon cũng nói: "Lễ cúng sức khỏe vô cùng quan trọng trong đời sống tâm linh của người M'nông. Bởi lễ cúng không chỉ thể hiện sự tôn trọng, biết ơn đối với cha mẹ, ông bà mà còn thể hiện sự tôn kính đối với các vị thần linh đã che chở cho bon làng, dòng họ".

Theo đồng chí Tôn Thị Ngọc Hạnh, TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Trưởng Ban tổ chức Hội xuân Mậu Tuất năm 2018, Lễ cúng sức khỏe của người M'nông có ý nghĩa nhân văn cao cả. Bởi vậy, trong khuôn khổ Hội xuân năm nay, Ban tổ chức đã quyết định tái hiện lại Lễ cúng sức khỏe của người M'nông vào tối 22/2 (nhằm ngày mùng 7 tháng Giêng âm lịch). Lễ cúng không chỉ phục vụ Hội xuân và du khách tham quan mà còn có ý nghĩa trong việc giáo dục, nhắc nhở con cháu luôn giữ gìn, bảo tồn và phát huy những lễ hội truyền thống tốt đẹp của cha ông, thắt chặt tình đoàn kết, gắn bó cộng đồng.