Đầy đủ cơ sở xác định

Theo tờ trình của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, trên cơ sở những tiêu chí và phương pháp, ý kiến tham luận, thảo luận và kết quả tại Hội thảo khoa học do Thường trực Tỉnh ủy tổ chức vào ngày 22/12/2021 thì có đầy đủ cơ sở xác định chọn ngày 20/12/1960 là Ngày kỷ niệm thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông.

Cụ thể, căn cứ sự kiện "Tháng 12/1960, Trung ương quyết định thành lập tỉnh Quảng Đức và Đảng bộ tỉnh Quảng Đức trực thuộc Liên khu ủy V, Ban cán sự đầu tiên do Trung ương chỉ định đồng chí Vũ Anh Ba làm Bí thư Ban cán sự tỉnh. Ban cán sự đảng tỉnh Quảng Đức chủ trương kiện toàn tổ chức đảng, trước hết là Ban cán sự đảng các huyện, nhằm tạo điều kiện tăng cường tổ chức xây dựng thực lực cách mạng trên các địa bàn trọng điểm. Thực hiện chủ trương này, Đảng bộ huyện Đức Lập là huyện đầu tiên của tỉnh Quảng Đức thành lập Ban Chấp hành Đảng bộ, do đồng chí Nguyễn Thanh Bình (Ama Tân) làm Bí thư Huyện ủy. Ở Kiến Đức (nay là huyện Đắk R'lấp) thành lập Ban cán sự do đồng chí Phùng Đình Ấm (Ba Cung) làm Bí thư. Ở Khiêm Đức (Đắk Nông) do đồng chí Trần Quang Sang làm Bí thư, sau đó đồng chí Lê Đạo (Ama Nhao), Ủy viên Ban cán sự đảng tỉnh Quảng Đức, trực tiếp làm Bí thư Ban cán sự".

Theo ấn phẩm "Mở đường Hồ Chí Minh đoạn từ Nam Tây Nguyên đến miền Đông Nam Bộ", do đồng chí Phùng Đình Ấm (chủ biên), Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia (Hà Nội), tại trang 86 ghi: "Cuối tháng 12/1960, tại căn cứ Nâm Nung có đồng chí Bùi Sang thay mặt Liên khu ủy tuyên bố quyết định thành lập tỉnh Quảng Đức và chỉ định Ban cán sự lâm thời có 7 đồng chí, gồm đồng chí Vũ Anh Ba, Trần Phòng, Lê Đạo, Ama Sa, Trần Quang Sang, Tư Lạc, Phùng Đình Ấm, do đồng chí Vũ Anh Ba làm Bí thư".

Phát biểu tại hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh lần thứ 7, Bí thư Tỉnh ủy Ngô Thanh Danh khẳng định, việc xác định Ngày thành lập Đảng bộ tỉnh là nhiệm vụ rất hệ trọng

Tư liệu lịch sử của đồng chí Lê Đạo (tên gọi khác là Ba Đạo) xác định: "Ngày 14/12/1960, đồng chí Lê Đạo và đồng chí Bùi Sang họp bàn với đồng chí Vũ Anh Ba, có đồng chí Trần Phòng, Trần Quang Sang cùng dự. Nội dung thảo luận về quyết định thành lập tỉnh Quảng Đức và bàn về vấn đề nhân sự. Ngày 22/12/1960, tại khu rừng bên cạnh rẫy cách mạng địa bàn buôn Bờ Rối - Đắk Rồ, đồng chí Bùi Sang tuyên bố trên quyết định thành lập tỉnh Quảng Đức. Ban cán sự tỉnh Quảng Đức có 7 đồng chí, trong đó bộ phận ở lại có đồng chí Trần Phòng, đồng chí Lê Đạo và đồng chí Ama Sa. Đoàn B90 có đồng chí Trần Quang Sang, đồng chí Tư Lạc và đồng chí Phùng Đình Ấm do đồng chí Vũ Anh Ba làm Bí thư".

Ngày 20/12/1960, tại xã Tân Lập, huyện Châu Thành (nay là huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh), đại biểu các giai cấp, các dân tộc, các tôn giáo và các đảng phái đã họp và quyết định thành lập Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, trong đó tỉnh Quảng Đức cử đại biểu tham dự đại hội này có đồng chí Mí Hớt - cán bộ tại căn cứ Nâm Nung (hiện nay sinh sống tại bon Đắk K'rai, xã Đắk Gằn, huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông).

Về phương pháp tiếp cận và ý kiến của các nhà khoa học: PGS.TS Nguyễn Danh Tiên, Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; PGS.TS Nguyễn Mạnh Hà, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng; TS Hoàng Thị Kim Thanh, Viện Lịch sử Đảng... đều có quan điểm lấy sự kiện tháng 12/1960 thành lập tỉnh Quảng Đức và lựa chọn lấy một ngày trong tháng 12/1960 làm ngày kỷ niệm thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông. Thời gian thành lập Đảng bộ Đắk Nông là do Tỉnh ủy Đắk Nông quyết định.

Nhiệm vụ rất hệ trọng

Là người trực tiếp viết Lịch sử Đảng bộ tỉnh ngay từ đầu và các kỳ bổ sung và làm chủ biên các cuốn lịch sử đảng bộ địa phương, phát biểu tại Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh lần thứ 7, đồng chí Ngô Thanh Danh, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh khẳng định: việc xác định ngày kỷ niệm thành lập Đảng bộ tỉnh là nhiệm vụ rất hệ trọng nên quá trình thực hiện được triển khai thận trọng, bài bản, khoa học. Cụ thể, tỉnh đã tổ chức sưu tầm, điền dã rất đầy đủ để thu thập tư liệu. Nhiều hội thảo khoa học được tổ chức, với sự tham dự của các nhà khoa học lịch sử, nhân chứng sống... để thu thập ý kiến liên quan đến tài liệu.

Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh lần thứ 7, khóa XII thống nhất chọn ngày 20/12/1960 là Ngày kỷ niệm thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông. Ảnh tư  liệu

Những nhân chứng nay đã già yếu, không tham dự hội thảo được, ban tổ chức cử người đi đến tận nơi để ghi nhận ý kiến, thu thập tài liệu. Gần đây nhất, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nên Hội thảo khoa học xác định Ngày kỷ niệm thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông do Thường trực Tỉnh ủy tổ chức vào ngày 22/12/2021 đã kết nối trực tuyến với Viện Lịch sử Đảng, với sự tham gia đóng góp ý kiến của Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng. Tại hội thảo, tất cả các nhân chứng, các nhà sử học đều thống nhất 4 sự kiện liên quan đến thời gian thành lập Đảng bộ tỉnh là tháng 12/1960. Sau khi nghiên cứu, tổ chức hội thảo rồi xin ý kiến Ban Thường vụ Tỉnh ủy, thống nhất trình Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh quyết định.

Theo đồng chí Bùi Huy Thành, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, việc xác định Ngày thành lập Đảng bộ tỉnh là vấn đề cần thiết, rất quan trọng nên đơn vị đã cử cán bộ, nhân viên Phòng Lý luận chính trị và Lịch sử Đảng dành 3 tháng để đi gặp các nhân chứng lịch sử trên mọi miền của Tổ quốc. Quá trình đi điền dã thì phần lớn các cụ lão thành cách mạng đã qua đời, các cụ còn sống thì cũng ngoài 80, 90 tuổi nên việc thu thập tư liệu gặp nhiều khó khăn, mất nhiều thời gian, công sức.

Tuy nhiên, điều đáng mừng, quá trình thu thập thông tin từ nhân chứng lịch sử cơ bản đã đạt được yêu cầu, mục đích đặt ra. Các cụ lão thành cách mạng không về dự hội thảo được nhưng viết lại hoặc nhờ con cháu ghi lại thông tin gửi đến. Các thông tin đều được báo cáo tại hội thảo rõ ràng, đầy đủ. Trên cơ sở kết quả hội thảo, tài liệu, nhân chứng lịch sử và ý kiến chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tham mưu Ban Thường vụ Tỉnh ủy xem xét, trình Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh thống nhất để chọn Ngày kỷ niệm thành lập Đảng bộ tỉnh Đắk Nông.

Theo Báo Đắk Nông Điện tử

Nguyễn Văn Chinh